Sedacja wziewna podtlenkiem azotu - gaz rozweselajacy

Podtlenek azotu, czyli sedacja wziewna zwana gazem rozweselającym jest metodą niwelowania stresu, lęku i bólu związanego z wizyta u stomatologa zarówno u dorosłych i u dzieci. Polega to na założeniu małej, gumowej maseczki na nos i wdychania mieszaniny podtlenku azotu i tlenu. Pacjent leży na fotelu, wdycha gaz przez kilka minut przechodzi w stan fizycznego odprężenia, przyjemnego oszołomienia, uspokojenia, lekkiego znieczulenia, pomaga złagodzic odruch wymiotny.

Zastosowanie sedacji wziewnej często skutkuje tzw. niepamięcią wsteczną, co dodatkowo niweluje nieprzyjemne doznania związane z zabiegiem, zwłaszcza u najmłodszych. Planowany zabieg z użyciem mieszaniny podtlenku azotu oraz tlenu, należy wykonywać minimum 3 godziny po ostatnim posiłku. Po wykonaniu zabiegu także przez kilka minut jest wyprowadzany ze stanu sedacji. Pacjenci często nie pamiętają przebiegu wizyty.

Znieczulenie za pomocą gazu rozweselającego u małych pacjentów ma wiele zalet. Przede wszystkim jest bezpieczne i można je stosować u dzieci już od trzeciego roku życia- eliminuje uczucie strachu związanego z zabiegiem, może być także stosowane u dzieci z nadpobudliwością czy adhd. Zastosowanie sedacji wziewnej często skutkuje tzw. niepamięcią wsteczną, co dodatkowo niweluje nieprzyjemne doznania związane z zabiegiem, zwłaszcza u najmłodszych.

Sedacja wziewna podtlenkiem azotu jest metodą niezwykle bezpieczną i możliwą do zastosowania większości osób. W podawanej pacjentowi mieszaninie gazów zawartość podtlenku azotu wynosi maksymalnie 70%, pozostałe zaś 30% stanowi czysty tlen-jest to nawet więcej, niż ilość tlenu znajdująca się w powietrzu atmosferycznym. W razie wystąpienia jakiegokolwiek problemu, lekarz prowadzący może w każdej chwili zastosować u pacjenta tlenoterapię poprzez zamknięcie dopływu podtlenku azotu, co automatycznie powoduje rozpoczęcie podawania pacjentowi czystego tlenu. Zawarty w mieszaninie podtlenek azotu bardzo łatwo dyfunduje do osocza przez pęcherzyki płucne, nie łączy się z hemoglobiną i nie podlega przemianom w organizmie. Gaz ten jest obecny we krwi i tkankach na zasadzie nasycenia, dlatego też w stanie niezmienionym bardzo szybko wydalany jest drogą oddechową oraz w znikomej ilości przez skórę. 95% podtlenku azotu zostaje usunięta z organizmu już po 5 minutach, pozostałe 5% znika zaś po kolejnych 20 minutach. 

Przeciwwskazania do stosowania sedacji podtlenkiem azotu oraz tlenem

• Przeziębienie, przerost migdałków gardłowych - niedrożności górnych dróg oddechowych.
• I trymestr ciąży.
• Choroby psychiczne.
• Stwardnienie rozsiane, porfiria, miastenia gravis.
• Rozstrzenie oskrzelowe, rozedma płuc.
• Alkoholizm.
• Brak współpracy pacjenta.

Stany chorobowe, w których wskazane jest użycie sedacji wziewnej, jako metody z wyboru:

• Astma - N2O nie powoduje podrażnienia układu oddechowego. Zmniejszenie stresu wpływa na obniżenie ryzyka ataku. W mieszance oddechowej podawanej pacjentowi znajduje się ok. 60% tlenu. Poprawia to sprawność oddychania i samopoczucie pacjenta.
• Padaczka - zmniejszenie stresu wpływa na zmniejszenie ryzyka ataku.
• Choroby serca - brak wyraźnego wpływu N2O na układ sercowo-naczyniowy. Pacjent otrzymuje zwiększone stężenie tlenu (ok. 60%). Wskazania pulsoksymetru pokazują wtedy ok. 100%. Więcej tlenu dociera do nacz wieńcowych. Ponadto nie zwiększa się zapotrzebowanie na tlen z powodu braku stresu.
• Nadciśnienie krwi - Brak wpływu N2O na układ naczyniowy. Zmniejszenie lęku i stresu zabezpiecza przed nieoczekiwanym wzrostem ciśnienia krwi w czasie zabiegu.
• Hemofilia - dzięki użyciu N2O można w pewnych przypadkach uniknąć konieczności wykonywania ukłucia igłą

Właściwości podtlenku azotu - brak działania na naczynia obwodowe.

• Nie wywołuje zaburzeń rytmu serca.
• Nieznaczne zmniejszenie kurczliwości mięśnia sercowego.
• Brak wyraźnego wpływu na ośrodek oddechowy.
• Nie drażni śluzówki drzewa tchawiczo-oskrzelowego.
• Nie powoduje zwiotczenia mięśni.
• Nie gromadzi się w tkance tłuszczowej.
• Ulega bardzo szybkiej eliminacji przez płuca.
• N2O zwiększa siłę działania innych wziewnych środków anestetycznych.
• Zwiększa siłę działania kodeiny (uwaga na paracetamol z kodeiną).
• N2O nie zwiększa siły działania lignokainy, ale sumuje się z działaniem przeciwbólowym.